.. ANTTON VALVERDE
.. Gaua, ausentziaren itzala

 

.. Elkar - ZC594 [Erosi]
.. 2020, azaroa

Izenburu iradokigarri horrekin, kantu berrien bilduma aurkezten digu Antton Valverdek. Pandemiaren patxadan prestatutako lan honen ginga Harkaitz Canoren poesiak inspiratu dion “Sei silabako gauak” abestia da. Izan ere, abesti hori hiru hizkuntzatan grabatu du, euskaraz, gaztelaniaz eta ingelesez. Musika moldeketetarako, zenbait kantetan Karlos Gimenezen laguntza izan du, Francisco Herreroren (biolina eta biola) eta Ivan Carmonaren (cello) laguntza ere izan du Valverdek. Disko intimista da, apaiduratan urria eta fin-fina, presarik gabe gozatzeko modukoa.

Bajo este sugerente título, Antton Valverde nos presenta esta colección de nuevas canciones. Un trabajo cocinado con calma durante la pandemia y al que la poesía de Harkaitz Cano le ha puesto la guinda inspirando la letra de “Sei silabako gauak”, tema que ha grabado en tres idiomas (euskara, castellano e inglés). Los arreglos musicales de algunas de estas canciones han sido obra, una vez más, de Karlos Gimenez y ha contado con la colaboración de Francisco Herrero (violín y viola) e Ivan Carmona (cello). El resultado, un disco intimista, sobrio y delicado, para disfrutar sin prisas. . HAIZEEN IPARRERANTZ (A.Valverde / J.K.Igerabide) . Entzun ( -Spotify- )
01. Sei silabako gauak "La Folia"-ren estiloan (Hitzak: Harkaitz Cano - Musika: Antton Valverde) 02. Rimas nocturnas (Hitzak: Harkaitz Cano - Musika: Antton Valverde) 03. Nocturnal rhymes (Hitzak: Harkaitz Cano - Musika: Antton Valverde) 04. Joan zirenei (Hitzak: Xabier Lete - Musika: Antton Valverde) 05. In manus tuas, Domine (Hitzak: Xabier Lete - Musika: Antton Valverde) 06. Haizeen iparrerantz (Hitzak: Juan Kruz Igerabide- Musika: Antton Valverde) 07. Zenbat denbora (Hitzak: Elisa Rueda - Musika: Antton Valverde) 08. Vermeer (Hitzak: Imanol Irigoien - Musika: Antton Valverde) 09. Gorputz dago gudaria (Hitzak: Salbatore Mitxelena - Musika: Antton Valverde) 10. Erantzuna (Hitzak: Estepan Urkiaga "Lauaxeta" - Musika: Antton Valverde) 11. Buhamejaunaren pheredikia. 1864 (Hitzak: Herrikoia - Musika: Antton Valverde) 12. Errekan behera (Hitzak: Bitoriano Gandiaga - Musika: Antton Valverde) 13. Presentzia (Hitzak: Harkaitz Cano - Musika: Antton Valverde) Javier Valverde : Azala
BADOK ATARIA - 2021.01.24 ANDONI TOLOSA Disko kritika: ‘Gaua’ (Antton Valverde) Zaila da halako tenplea duten diskoak topatzea gurean. Horixe erantzungo nioke norbaitek Antton Valverderen disko berriaren gainean galdetuko balit. Zer den tenplea? Hortxe dago koska. Kantu bilduma honi darion heldutasuna, nortasuna edo gardentasuna aipa daitezke. Esan daiteke, 14 urtez diskorik argitaratu gabe egon ondoren, lan berria kaleratzeko sortzaileak behar duen kemena ere badela tenplearen adibidea. Kantu hauei darien edertasun sotila gehitu daiteke zerrendara, makillaje askorik behar ez duena, elementu gutxiren erabilera inspiratuarekin eraikitakoa eta erreferentzia klasikoz josia. Zer da bestela tenplea? Sortzaileak modetatik, korronte orokorretatik, artifizioetatik ihes egiteko erakusten duen egoskorkeria osasuntsua? Egin proba, jarri diskoa, itxi begiak, ea zein garaitan kokatzen duzun zeure burua, ezetz ados jarri! Hain izan daiteke atenporala kantu sorta hau, halako nortasuna du… Ez da esprintean aritzekoa Valverde jauna, bide luzeko kontuak maite dituela dirudi, agian horregatik kaleratu ditu hain disko gutxi, 50 urteko ibilbide musikala bete arren. Ez Dok Amairuren garaietatik hona, gehienbat, bakarka zein beste egileekin batera garatutako disko kontzeptual jakinei lotuta egon da haren izena. Esan daiteke, ordea, guztietan nabarmendu direla bere musikaren lau zutabe nagusiak; joskera kultuekiko zaletasuna (musika klasikoa…), herri musikarekiko maitasuna, 1060ko chanson frantziarrarekiko miresmena eta poesiarekiko atxikimendua. Elementu horien guztien emaitza da Valverderen kantugintza, eta oso nabarmen agertzen dira guztiak, baita ere, Gaua. Ausentziaren itzala diskoan. “Sei silabako gauak” kantuak irekitzen du lana, eta alderik klasikoena sumatuko duzu. Diskoa ixten duen “Presentzia” lirikoak, berriz, Valverderik chansonzaleenaren berri emango dizu melodia inspiratu eta lelo ia poperoarekin (egin proba mentala, kendu biolina, txeloa eta pianoa, eta, haien ordez, jarri gitarra, baxua eta bateria). Bidean, berriz, Lauaxetarekin topo egingo duzu Salbatore Mitxelenaren “Gorputz dago gudaria” poemaren bidez, eta Zuberoako buhameek sartu irten bat egingo dute diskoan “Buhamejaunaren pheredikia”-ren bidez. Tartean, piano eta soka moldaketa eraginkorrak, existentzialismo ukituak, epikotasunaren eta gozotasunaren mugetan dabiltzan melodiak, eta, noski, Valverderen ahots zuzena, hurbila eta jakintsua. Horixe izan daiteke disko honen edukiaren laburpen bat. Valverderen poliedro musikalaren adibide bikaina, edadean aurrera joanda ere sortzaile senari bikain heltzen dion artistaren lekukotza. BADOK ATARIA - 2020.11.28 AMAIA IGARTUA ARISTONDO Besteen hitzetatik abiatuta itzultzea BADOK ATARIA - 2021.11.10 URKO ANSA Antton Valverde (Arriaga antzokia, Bilbo, 2021.10.08)

. EMANALDIAK - PRENTSA	TALDE ARTISTIKOA .
. 2020ko azaroak 27, ostirala - AURKEZPENA . DONOSTIA - SN.SN. . Prentsaurrekoa . Euskadi Irratia - Arratsean . 2021ko otsailaren 3an . Elkarrizketa	Antton Valverde: Ahotsa eta pianoa . Francisco Herrero: Biolina . Ivan Carmona : Biolontxeloa . Joxan Goikoetxea : Akordeoia . . . . . .
. . 2021eko martxoaren 21ean, igandea - 19:00 . IRUÑEA - PAMPLONA . Civivox Iturrama . Nazioarteko Poesia eguna .
. . 2021eko maiatzaren 19an, asteazkena - 19:00 . VITORIA - GASTEIZ . Dendaraba - Vital Fundazioa Kulturunea . Poetas en Mayo. Festival Internacional de Poesía . Poetak maiatzean - IX. Nazioarteko poesia jaialdia
. . 2021eko ekainaren 20ean, igandea - 19:00 . DONOSTIA - Sn.Sn. . Antzoki Zaharra - 19:00 . Donostia Musika Zikloa
. . 2021eko abuztuaren 26ean, osteguna - 19:30 . HONDARRIBIA . Itxas Etxea Auditoriuma . 82. Donostiako Musika Hamabostaldia - Musika Aitzaki . 82ª Quincena Musical de Donostia - Quincena Andante
. . 2021eko urriaren 8an, ostirala . BILBAO . Arriaga antzokia
. 2021eko urriaren 15ean, ostirala - 19:30 . BEASAIN . Usurbe antzokia
. 2021eko azaroaren 11ean, larunbata - 20:30 . ZARAUTZ . Lizardi aretoa . Xabier Lizardi - 125. urteurrena
. . 2023eko apirilaren 27ean, osteguna - 20:30 . URRETXU . Pagoeta Gune Soziokulturala . Horra, gerraren ondoria - Rifeko gerra, bertso, musika eta koplaz
. 2024eko urtarrilaren 28an, igandea - 12:00 . BILBAO . Arriaga antzokia . Sabino Arana sariak 2024
. . 2024eko azaroaren 13ean, asteazkena - 19:30 . BILBAO . Arriaga antzokia . Literatura eta musika euskaraz
. . 2025eko maiatzaren 17an, larunbata - 19:30 . VITORIA /GASTEIZ . Jesus Guridi kontserbatorioa . Poetas en mayo - Poetak maiatzean 2025
. . 2025eko ekainaren 21ean, igandea - 19:30 . DONOSTIA/SAN SEBASTIAN . Victoria Eugenia antzokia . Adarra Saria 2025 .

Gaua, arma bat ahaltsua.
Gaua, zaldien pentsua.
Gaua, zaldunen putzua.
Gaua, mairuen arkua.
Gaua, etxe gotortua.
Gaua, ate bat lehertua.
Gaua, eromen mutua.
Gaua, betor infernua.
Gaua, ezin lokartua.
Gaua, arnasen estua.
Gaua, uluen amua.
Gaua, gogo kamustua.
Gaua, bakarti belztua.
Gaua, kanpaien zakua.
Gaua, zintzarri lotua.
Gaua, datorren portua.
Gaua, otsoen larrua.
Gaua, lamien kontua.
Gaua, medusaren tua.
Gaua, laztanen maisua.
Gaua, badabilen sua.
Gaua, inoren kontua.
Gaua, epela hoztua.
Gaua, azal gogortua.
Gaua, ezpain bihurtua.
Gaua, baso odoldua.
Gaua, hontzaren lantua.
Gaua, isilen tratua.
Gaua, sasi belartua.
Gaua, oihana lortua.
Gaua, otoitzen hautua.
Gaua, lo samur santua.
Gaua, soineko gandua.
Gaua, eginen damua.
Gaua, elea galdua.
Gaua, norbere burua.

Harkaitz Cano

ANTTON VALVERDE


(Donostia, 1943ko maiatzaren 21a). Antton Valverde, musikari, konpositore eta abeslaria, ia 60 urteko ibilbide oparoa egin ostean eta oraindik jardunean dagoena, Euskal Kantagintzaren erreferente eta figura nagusietako bat da, beti leial izan zaion gustu eta estiloarekin eskaini digun euskal poeta handien musikalizazio-lan etengabeagatik. Besteak beste, Xabier Lizardi, Lauaxeta, Bitoriano Gandiaga, Xabier Lete, Jon Mirande, Salbatore Mitxelena, Orixe, Joxean Artze, Gabriel Celaya, Juan Kruz Igerabide, Miren Agur Meabe, Harkaitz Cano, Imanol Irigoien, Tere Irastortza, Arantxa Urretabizkaia, Jule Goikoetxea, Itxaro Borda, Elisa Rueda eta Gerardo Markuletaren poemak ezagutzeko aukera eman digu. Jarduera artistikoa eta enpresa-jarduera uztartu ditu bizitzan zehar. Bere aitarengandik jasotako dualtasun horri esker (arte-enpresa) hainbat diziplinatako artista ugari ezagutu ditu eta Basterretxea eta Oteiza bezalako izen propioz betetako ingurune batean eraginak jasotzeko aukera izan zuen.

Arteari eta kulturari hainbat arlotan lotu eta murgildutako familia batean jaio eta hazi zen. Bere aita, Antonio Valverde Ayalde, margolaria, grabatzailea, idazlea eta Euskaltzaindiako kidea izan zen, bai eta bere anai-arrebak edo bere izeba Maria Josefa Valverde, organista bikaina izan zena. Anttonek, J.Guridi, Aita Donostia, J. Urteaga eta abarren belaunaldi hura guztia pertsonalki ezagutzeko aukera izan zuen berari esker.

Piano ikasketak burutu zituen gaztetan eta harmonia eta konposizioa Francisco Escudero maisuarekin, eta horiek erabakigarriak izan ziren estilo fin bat garatzeko orduan. Estilo emankor hori bere konposaketa eta moldaketa ugarietan nabarmendu da, hamahiru grabazio diskografikoz osatutako zerrenda elikatzen baitute. Aitzindaritzat jotzen da bere figura euskal kantagintzaren esparruan pianoa instrumentu nagusi gisa erabiltzen, kantautore euskaldunen gitarraren ohiko irudiaren aurrean. Bere errepertorioan, hainbeste eragin dioten musika klasikoko konpositoreei egindako keinu ugari aurki ditzakegu: R.Schubert, R.Strauss, J.Bramhs, J.S.Bach, A.Corelli, B.Bartok... Formazio honek, euskal kantutegi tradizionalaren ezagutza nabarmenarekin batera, estilo pertsonal bat garatzeko aukera eman dio, non lirismo delikatu, intimista eta soila ironia
fin eta dotorearekin konbinatzen jakin duen. Langile tematia, ez dago poemaren baten musikalizazio inspiratu berri bat estreinatzen ez duen errezitaldirik.

Bere lehen singleak Herri Gogoa diskoetxearen bidez argitaratu zituen 1960ko hamarkadaren amaieran, gero Oskarbi taldean (1972-1975) sartu zen eta Eskutari diskoa grabatu zuen. Hortik aurrera, harreman pertsonal eta artistiko emankor berezi bati emango dio hasiera, bere ibilbidean modu nabarmenean sakonki markatuko duena: Xabier Lete Oiarztungo musikari eta poetarekin osatuko duen bikote banaezinaz ari gara.
Leterekin izandako harreman hori honako lanetan gauzatuko da: bertsolari klasikoei buruzko lan antologikoetan –Bertso zaharrak (1974) Julen Lekuonarekin batera eta Txirritaren bertsoak (1976)–, Lourdes Iriondo abeslariarekin eta Pantxoa eta Peio bikotearekin batera emandako kontzertuetan eta, batez ere, bi hamarkadatan euskal geografia osoan zehar eskaini zituzten errezitaldi ugarietan, betiere bakoitzak bere aldetik argitaratu zituen lan diskografikoen moldaketetan parte hartu zuten musikari-talde garrantzitsu batek lagunduta: Karlos Gimenez, Txema Garces, Pascal Gaigne, Jabier Muguruza, Andrzej Bak, Francisco Herrero, Joxan Goikoetxea, Ivan Carmona, etab. Xabier Lete hil ondoren, Anjel Lertxundi idazlearekin elkarlanean hasi zen eta, kolaborazio horren ondorioz, bi DVD grabatu eta argitaratu zituzten.

Antton Valverdek honako lan diskografiko hauek argitaratu ditu:

- Antton Valverde (1969), singlea
- Xenpelar (1970), singlea
- Hura (1971), singlea
- Bertso zaharrak (1974), Xabier Lete eta Julen Lekuonarekin
- Antton Valverde (1975)
- Txirritaren bertsoak (1976), Xabier Leterekin
- Lauaxeta (1978)
- Antton Valverde - Euskal kanta berria (1979)
- Urte giroak ene begian. Lizardi (1986)
- Larogeitamazazpi (1997)
- Hamabi amodio kanta. Charles Bordes (2007)
- Hiru eleak (2013), DVDa, Anjel Lertxundirekin
- Hitzak hots (2020), DVDa, Anjel Lertxundi, Itxaro Borda, Jule Goikoetxea, Tere Irastortza, Miren Agur Meabe eta Arantxa Urretabizkaiarekin batera
- Gaua. Ausentziaren itzala (2020) Talde-lanak
- Bai Euskarari (1978)
- Iparragirre. Zure oroiz (1981)
- Agur 2000 Kantuz - ETB (2000)
- Ni naiz Lete (2020), dokumentala
- Imanol: Azken kontzertua (2022), dokumentala

Urte hauetan hainbat sari eta aipamen jaso ditu bere lanaren bidez musikari, euskarari eta, oro har, kulturari egindako ekarpena eskertzeko:
- Real Sociedad Bascongada de amigos del País elkarteko ohorezko kidea (Azkoitia, 2018/06/26)
- Oarsoarrak Euskararen Saria (Oiartzun, 2023/12/01)
- Sabino Arana Saria 2023 (Bilbo, 2024/01/28)
- Adarra Saria 2025 (Donostia, 2025/06/21)

Segi Aztarna...